Gezonder leven? Maak de omgeving gezonder

Elke dag gezond eten, op tijd naar bed, meer bewegen… Een gezonde leefstijl is lastig om volledig op eigen wilskracht voor elkaar te krijgen. Het is veel efficiënter en gemakkelijker om de omgeving zo te veranderen, dat mensen als vanzelf gezonder gaan leven. Dat stelt hoogleraar David van Bodegom in de podcast Gezond Gesprek over ”nudgen”.

Nudgen

Van Bodegom is hoogleraar Vitaliteit bij het Leids Universitair Medisch Centrum en Leyden Academy On Vitality and Ageing. Hij doet onderzoek naar “nudging”, ofwel een duwtje geven. Door de omgeving anders in te richten, krijgen mensen duwtjes in de goede richting, naar een meer gezonde leefstijl. Volgens Van Bodegom is in de ideale situatie elke ruimte in huis zó ingericht dat het gemakkelijker wordt om gezonder te leven. En dat geldt ook voor het werk.

Keuken

In de podcast geeft Van Bodegom tal van voorbeelden. Zo adviseert hij geen koektrommel op het aanrecht te zetten. Die zie je elke keer als je even de keuken inloopt. Je hersenen registreren die koekjes en denken: “Hmmm lekker”. Dat kun je een tijdje negeren, maar vroeg of laat ga je een keer voor de bijl. Van Bodegom: ‘Haal die koektrommel uit het zicht en zet een schaal met fruit of groenten op het aanrecht.’ Ook de koelkast kun je anders indelen, met rauwkost in het zicht en kaas en worst of andere vette hapjes juist uit het zicht. Van Bodegom: ‘Zo help je jezelf om niet steeds te hoeven vechten tegen verleidingen – en verleid je jezelf om gezonde dingen te eten.’

Slaapkamer

Goed slapen is een van de hoekstenen van een gezonde leefstijl. Slechte slapers doen er daarom goed aan hun slaapkamer aan te passen. Dat betekent volgens Van Bodegom: beeldschermen weg uit de slaapkamer, want voor je het weet check je nog even het nieuws of social media voordat je gaat slapen – en dat beïnvloedt de kwaliteit van je slaap. Zorg verder voor frisse lucht en een voldoende donkere slaapkamer. ‘Die relatief kleine stapjes maken écht verschil voor je slaapkwaliteit.’

Blijf traplopen

Aan mensen die een dagje ouder worden, raadt Van Bodegom af om te verhuizen naar een woning zonder trappen. ‘Traplopen is een uitstekende beenspieroefening. Als je ouder wordt, zou je juist moeten blijven traplopen. Schakel ook geen schoonmaker en tuinman in als het niet echt nodig is. De moeite en inspanning die het kost om je eigen huis en tuin bij te houden, betalen zich dubbel en dwars uit doordat je conditie op peil blijft.’

Op het werk

Van Bodegom heeft ook tips voor het gezond inrichten van de werkplek. Sta-bureau’s, staand vergaderen, fruit op de werkplek, gezonde kantines… elke euro die een werkgever investeert in gezonde werknemers is een investering die volgens hem meer oplevert dan het kost. Werknemers kunnen zelf ook veel doen: de droppot weg, de printer een kamer verderop zetten (voor een extra loopje), lunchwandelen en een schaal appels bij de koffieautomaat: het heeft allemaal een gunstig effect.

Samen sporten

Nog een voorbeeld van nudging is de hulp inroepen van de sociale omgeving. Van Bodegom doet onderzoek naar groepen mensen die samen sporten en bewegen, zonder dat er coaches of trainers bij betrokken zijn. ‘Die mensen komen ’s ochtends samen in de wijk, en gaan een uurtje buiten bewegen samen. Het kost niets, maar het heeft een verbluffend én langdurig effect. Waarom? Omdat mensen zich sociaal verbonden voelen met de groep. Ze vinden het samen bewegen vooral léuk. Dat ze er fitter en gezonder van worden is een bonus. Ook weer een voorbeeld van nudging: je hebt niet je wilskracht nodig, omdat het gewoon fijn is om te doen.’

Kleine stappen

Onze maatschappij is zó ingericht dat we altijd en overal eten kunnen kopen, dat bewegen niet echt noodzakelijk is en dat we altijd wel stress ervaren door de vele prikkels om ons heen, bijvoorbeeld van e-mail of social media. Is het nudgen van je eigen omgeving dan niet een beetje vechten tegen de bierkaai? Van Bodegem: ‘Natuurlijk zou het beter zijn als we in een meer gezonde omgeving zouden wonen. Maar we kunnen dit systeem nu eenmaal niet zo snel veranderen. Dan kijk ik liever naar wat we vandaag al kunnen doen. Nudgen is gemakkelijk, omdat je je wilskracht niet hoeft in te zetten als je omgeving meewerkt. En al die kleine stapjes zorgen ervoor dat je echt gezonder gaat leven.’

Bron: Gezondheidsnet