Award voor onderzoek naar vitamine K tegen artrose

Kunnen hoge doseringen vitamine K artrose in de gewrichten stoppen of verminderen? Dat gaat wetenschapper dr. Cindy Boer van Erasmusmc onderzoeken. ReumaNederland heeft haar een Junior Talent Award van bijna 350.000 euro toegekend voor dit onderzoek.

MGP-eiwit

Uit eerdere studies blijkt dat lage bloedwaarden van vitamine K gelinkt zijn aan een hoger risico om artrose te krijgen. Boer denkt dat het zogenoemde MGP-eiwit (Matrix Gla Protein) hierbij een rol speelt. Vitamine K is nodig voor het activeren van MGP, dat een belangrijke functie in de gewrichten heeft. MGP vangt als het ware calcium weg, waardoor calcium niet voor verkalking van de gewrichten kan zorgen. Maar MGP kan dit dus alleen goed doen als het is geactiveerd door vitamine K.

Knieoperatie

In haar studie gaat Boer uitzoeken of extra toedienen van vitamine K kan leiden tot meer actief MGP-eiwit in het artrosegewricht. De studie wordt uitgevoerd bij mensen die op de wachtlijst staan voor een gewrichtsvervangende knieoperatie. Zij krijgen 5 weken voor de operatiedatum elke dag vitamine K-pillen of een placebo. Tijdens de ingreep worden kraakbeencellen verzameld van het verwijderde artrosegewricht. Hierin wordt gekeken of de extra vitamine K heeft gezorgd voor meer actief MGP en wat precies het effect is geweest op de kraakbeencellen.

Proof of concept

Het betreft een zogeheten “proof of concept-studie”. Boer: ‘Daarin kijken we eerst naar de effecten op celniveau, dus op de kraakbeencellen, in plaats van naar klinische effecten als pijnvermindering.’ De resultaten van deze studie tonen aan of vitamine K daadwerkelijk getest kan worden als mogelijke behandeling voor artrose in een grootschalige klinische studie.

Vitamine K-insufficiëntie

Ook wordt meteen gekeken voor welke mensen de behandeling het meest effectief kan zijn. Is het effect bijvoorbeeld groter bij mensen die al lage vitamine K-waarden in hun bloed hebben? Volgens Boer heeft ongeveer de helft van de 50-plussers lage bloedwaarden van vitamine K, ook wel vitamine K-insufficiëntie genoemd. Voor de bloedstolling kan zo’n lage waarde nog voldoende zijn, maar er zijn aanwijzingen dat de processen in het kraakbeen al wel negatief beïnvloed worden. Verder is bekend dat 20 tot 25 procent van de mensen drager is van een minder gunstige genetische variant van het MGP-gen. Bij deze mensen is er minder MCP actief in de kraakbeencellen. Is dit dan ook nadelig voor de kraakbeencellen? En wat als deze dragers ook nog een laag vitamine K-gehalte hebben? Boer hoopt hier met haar onderzoek antwoord op te geven.

Hoge dosering

Vitamine K zit onder meer in groene groenten, zuivel, kaas, eieren, graanproducten en olie. In het onderzoek van Boer wordt een hogere dosis vitamine K gebruikt dan in voeding of een gewoon vitaminesupplement zit.

Bronnen: Erasmusmc en ReumaNederland